جامعه هنری کشور در طول یک سال گذشته با برنامه‌های متنوعی این شاخه هنری را معرفی کرد و مردم ارتباط بیشتری با آن برقرار کردند. برپایی مسابقات، دوسالانه‌ها، جشنواره‌ها و همایش‌ها، بزرگ‌ترین رویدادهای امسال بودند. این نوشته می‌کوشد گوشه‌ای از رخدادهای امسال را مرور کند.
سخن را با دو سالانه مجسمه آغاز می‌کنیم. دوسالانه مجسمه در این دوره از برگزاری خود شاهد آثار قابل قبولی به خصوص از جانب هنرمندان جوان این حیطه بود و نشان داد که هنر حجمی و مجسمه در کشورمان قابلیت‌های بسیاری برای شکوفایی بیشتر دارد، به‌طوری که با آثار مدرنی که در جهان امروز خلق و تولید می‌شوند، برابری می‌کند؛ این شاخه هنری تنها نیازمند حمایت و توجه بیشتر است.
دوسالانه کاریکاتور نیز نه چندان متفاوت با دوره‌های پیشین به عرضه آثار کاریکاتوریست‌های داخلی و خارجی پرداخت و به هر حال نظرات مختلف علاقه‌مندان و مخاطبان خود را به همراه داشت.
اما دو سالانه طراحی گرافیک معاصر ایران که طبق رسم اغلب دوسالانه‌ها با بی‌نظمی در زمان برگزاری، برپا شد، حاصل مدت‌ها کار هنرمندان این رشته را به نمایش گذاشت، که البته ویژگی‌های برجسته و غیرقابل انتظاری در پی نداشت و صرفا برگزار شد.
شاید دو سالانه نقاشی معاصر ایران درمیان دو سالانه‌های دیگری که امسال برگزار شدند، پر حاشیه‌ترین بود. این دوسالانه که در روزهای پایانی بهمن‌ماه با 2 سال تاخیر کارش را آغاز کرد، دوباره صاحب دبیر شد. این دوسالانه حرف و حدیث‌های بسیاری در زمینه انتخاب آثار و ترکیب هیات انتخاب و اختلافات میان هنرمندان و مسئولان برگزار کننده و ... را به دنبال داشت.
هر چند که این دست اتفاقات برای اکثر برنامه‌های هنری کاملا عادی شده است، اما به‌جز اینها بحث بر سر کیفیت دوسالانه نقاشی بود که متاسفانه نتوانست پس از ماجراهای بسیار،سطح قابل قبولی را به خود اختصاص دهد و از نگاه برگزارکنندگان چنین برمی‌آمد که بالاخره این اقدام هم صرفا باید انجام می‌شد.
غیر از دوسالانه‌ها
خارج از موضوع دوسالانه‌ها، امسال شاهد چند اتفاق مهم در هنرهای تجسمی هم بودیم. برگزاری دومین دوره جایزه ادیان توحیدی با موضوع تصویرگری.صاحب‌نظران در این مسابقه که با همایش‌های بین‌المللی همراه شد به بررسی ضعف زمینه‌های پژوهشی و نظری در کار هنری پرداختند. سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران این برنامه را سال پیش با موضوع پوستر در موزه امام علی برگزار کرد و سال 87 قرار است آن را با موضوع عکاسی برپا کند.
مسابقه بزرگ تصویرسال نیز امسال با استقبال گروه بسیاری از مردم، علاقه‌مندان و هنرمندان رشته‌های مختلف تصویری برگزار شد و بخش وسیعی از فضای خانه هنرمندان ایران را برای این منظور به خود اختصاص داد.
فرهنگستان هنر درسال 86 نیز همچنان اجرای برنامه‌های گوناگون هنری را پیش‌بینی کرده بود که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به همایش و نمایشگاه بین‌المللی هنر انقلاب «هنر به روایت بیداری»، نمایشگاه جلوه‌های نگارگری در نقاشی معاصر ایران،نمایشگاه شعر و نقاشی ایرانی «بهار ایرانی»، دوسالانه بین‌المللی پوستر جهان اسلام، مسابقه معماری و طراحی شهری تهران،نمایشگاه رامبراند و نقاشان عصر طلایی در فصل بهار اشاره کرد.
همچنین نمایشگاه عکس‌های 33 روز مقاومت مردم لبنان، نمایشگاه و همایش «هنرهای سنتی از یاد رفته»، چهارمین جشنواره سراسری بسم‌الله، نمایشگاه پژوهشی هنر معاصر ایران دهه 40 و 50، جشنواره آموزشگاه‌های آزاد هنری سراسری کشور، نمایشگاه مروری بر آثار نقاشی و معماری میرحسین موسوی و سومین جشنواره تصویرسازی کتاب‌های درسی از جمله مهم‌ترین برنامه‌های فصل تابستان و پاییز گذشته بودند.
فرهنگستان هنر در فصل زمستان نیز در کنار نمایشگاه‌های مختلف از هنرمندان کشور، نمایشگاه عکس«حج در آینه تصویر»، نمایشگاه طراحی و نقاشی هنر مقاومت هنرمندان ایران، نمایشگاه 25 سال پوستر تئاتر ایران، نمایشگاه هنر عاشورا و نمایشگاه عکس و اسناد تاریخی، انقلاب اسلامی به روایت حافظه ملی را برپا کرد.
علاوه بر این اولین جشنواره پوستر «سفید» نمایشگاه عکس‌های منتشر نشده امام با عنوان «شمس آفاق»، اولین کارگاه مقاومت «خط، رنگ، حضور» جشنواره عکس کودک، آئینه معنویت، آثار دیده نشده استاد فرشچیان با موضوع مولانا و پرده‌برداری از 12 نگین عاشورایی نقاشی معاصر چاپ سنگی و کارگاه‌های نقاشی قهوه‌خانه از عمده برنامه‌های موزه هنرهای معاصر فلسطین بودند.
حضور بین‌المللی
حضور هنرمندان ایرانی در عرصه‌های بین‌المللی در سال 86 نکته‌ای است که نباید بی تفاوت از کنار آن گذشت. شاید مهم‌ترین این حضورها مربوط به برپایی نمایشگاهی از آثار تجسمی هنرمندان ایرانی در آمریکا و نیز گالری تیت مدرن لندن باشد که مورد اقبال بسیاری قرار گرفت و بار دیگر ارزش‌های منحصر به فرد هنر ایرانی را به مخاطبان خارجی عرضه کرد.
رکود بودجه نیم درصد
اما راکد ماندن و به نتیجه نرسیدن بحث تصویب بودجه نیم درصدی آثار هنری همچنان باقی ماند و باز هم تلاش‌های صورت گرفته در این‌باره به ثمر ننشست. در واقع وعده‌هایی هم که از این بابت از سوی مدیران هنری و مسئولان ذی‌ربط به جامعه هنری داده شده بود، عملی نشد.
اقتصاد هنر
از اینها که بگذریم موضوع اقتصاد هنر امسال نقش پررنگ‌تری نسبت به سال‌های پیش ایفا کرد. در این رابطه، دو دوره برگزاری حراج کریستی در دوبی توانست بستر مناسبی برای ایجاد بازارهای جهانی آثار تجسمی هنرمندان ایرانی فراهم کند.
از سوی دیگر، گروه هنری هفت نگاه در برگزاری بازار بزرگ فروش ماه‌های بهمن و اسفند خود در فرهنگسرای نیاوران، موفق شد در طول 15 روز برپایی، 180 اثر نقاشی، مجسمه، خوشنویسی و خط نقاشی را با قیمت 310 میلیون تومان به فروش برساند.گران‌ترین اثر فروخته شده در این نمایشگاه اثر «الله» سید محمد احصایی است که با قیمت 20 میلیون تومان درصدر فروش نشست.
علاوه بر این اکسپوی دیگری در عرصه تجسمی کشور با عنوان نخستین اکسپوی عکس ایران در هتل استقلال تهران شکل گرفت که هدفش معرفی عکس در شکل جدید آن به جامعه و فراهم آوردن بازاری برای فروش عکس‌های عکاسان بود.
به این ترتیب، هم جامعه هنرهای تجسمی با پشتوانه اقتصادی به تلاش و فعالیت خود که رشد و شکوفایی بیشتر هنر در سرزمین‌مان را موجب شود، ادامه خواهند داد و هم آشتی بیش از پیش میان مردم به عنوان مخاطب اثر هنری و اثر هنری به عنوان حاصل کار هنرمند صورت خواهد گرفت.
شاید در پایان این مرور، بد نباشد بار دیگر به خبر نویدبخش و پر اهمیتی که می‌تواند سرنوشتی تازه برای عرصه هنری کشور رقم بزند اشاره کنیم: «تاسیس گالری ملی هنر، برای نخستین بار در کشور». بهمن ماه گذشته و در آستانه جشن‌های پیروزی انقلاب اسلامی بود که این خبر خاص در همشهری درج شد و بازتاب‌های بسیاری را به همراه داشت. خوشبختانه با مساعدت شهردار تهران و با رایزنی‌های سازمان فرهنگی هنری شهرداری اعلام شد که گالری ملی برای شهر تهران تاسیس می‌شود.
جای خوشحالی است که طرح ایجاد این فضای فراگیر و مهم هنری هم اینک در دستور کار شهرداری و سازمان فرهنگی و هنری آن قرار گرفته است و مدیران این بخش در حال اهتمام هستند تا انشاءالله در سال جدید شاهد بازگشایی و راه اندازی اولین گالری ملی هنر در تهران باشیم.
